Categorías
Blog Os nosos Top Ten

Marmalade Lane

Cohousing en Cambridge

Tras la modificación del planeamiento inicial planteado, esta urbanización de cohousing trabajó sutilmente con el espacio exterior en todos los grados, desde lo privado hasta lo público. La calle se convierte en el lugar donde los niños pueden jugar bajo la mirada de padres y vecindad. Este elemento es una exhibición impresionante de vida compartida que se ha convertido en símbolo del proyecto de cohousing y ha dado su nombre al desarrollo: Marmalade Lane.

Otra manipulación exitosa del plan maestro original ha sido colocar el estacionamiento en el perímetro de la parcela, en lugar de en el centro comunitario. Esto ha liberado las áreas centrales para un espacio comunitario más compartido, con espacios verdes que han sido especialmente diseñados para niños. Las viviendas y las instalaciones comunales (la Casa Común) pueden enfrentarse a estos espacios bien ajardinados, y proporcionan un verdadero «corazón» a la nueva comunidad. Algo mucho mejor que mirar por encima de los coches.

La nueva ‘calle’, como otras partes del desarrollo, está flanqueada por una viviendas de ladrillo que hacen referencia a un aspecto muy urbano . 

Tener una gama tan amplia de tamaños y espacios de vivienda significaba que era posible satisfacer las necesidades casi infinitas de los usuarios. A los participantes del cohousing se les dio libre elección dentro de una gama de opciones de revestimiento de ladrillo, lo que generó un rico patrón de tonalidades al tiempo que se evitaba la aleatoriedad caótica. De hecho, intercalar algunas unidades con ladrillo pintado ha dado la sensación de que los edificios han estado en su lugar por más tiempo que ellos, esto es se consiguió una integración perfecto y natural de todo el conjunto edificatorio.

Existen elementos curiosos en este proyecto como la existencia de habitaciones comunes para alquilar a visitantes o familiares. Uno de los elementos que vemos más se repite en muchos de los ejemplos de cohousing de gran escala. Eso permite reducir el tamaño de las viviendas y suplir esa necesidad puntual de mayor espacio con unidades habitacionales de caracter comunitario que se pueden reservar o alquilar con antelación.

También se cuenta con el centro comunitario donde jugar, realizar reuniones, fiestas, disfrutar de clases de música, etc…

La vecindad, como en muchas comunidades cohousing, se encarga por grupos de trabajo del mantenimiento de muchas zonas comunes, ó simplemente de participar de la organización de actividades de las que disfruten todas las personas. Cada persona lo hace de forma libre y comprometida, en la faceta que mejor y más cómoda se sienta.

Marmalade Lane es en todos los sentidos un ejemplos de cohousing referencia para otros proyectos futuros que encontrarán en él muchos elementos replicables.

Categorías
Blog

Copper Lane Group, Londres

Cohousing para 6 familias

A nosa arquitecta, María Pierres, presenta este modelo que representa ben esa opción de vivendas en cohousing para pequenas comunidades.

As claves deste proxecto son as seguintes:

  • Este modelo de cohousing resposta a un esquema que se basea principalmente na fortaleza económica dun grupo para poder afrontar un desexo . É obvio que a capacidade de inversión dunha comunidade fronte a dun particular é moito maior e permite, coma neste caso, vivir en entornos privilexiados e ben comunicados gracias ó apoio duns e doutros.
  • Foron seis as familias que se asociaron para mercar un terreo de 1.000 m² no norte de Londres. O terreo estaba anteriormente ocupado por unha igrexa en ruinas, polo tanto totalmente desaproveitado e infrautilizado.
  • Encargaron un proxecto que contemplase seis vivendas unidas ó redor de espazos comúns e dun patio con xardíns perimetrais. A disposición das mesmas, e os patios axudan a que as vivendas manteñan unha sensación de unifamiliares e non tanto de edificación plurifamiliar. Este foi un punto importante do encargo, vivir con esa intimidade e calidade espacial dunha vivenda unifamiliar, e afastarse de modelos más repetitivos e en bloque. Para conquerir isto a comunidade renuncia conscientemente a parte da edificabilidade da parcela, precisamente porque o seu fin no é especulativo, senón de calidade dos espacios baleiros, o verdadeiro privilexio dun edificio en pleno centro dunha gran cidade. Como eles mesmos din, «é unha comunidade na que te sintes parte dalgo, pero sen pasar por alto a necesaria privacidade de cada quen».
  • Unha edificación arquitectónicamente moi interesante, non só por ese uso dos baleiros, patios e xardíns que traballan moi ben esa necesidade de espacios de transición e de privacidade, senón polo uso moi acertado dos materiais, madeira e ladrillo a cara vista, dous materiais que aportan moita domesticidade e calidez a todo o conxunto. O uso dos ocos nas vivendas, dos espacios previos e pequenos patios, e o esforzo de desenvolver cada vivenda segundo un esquema personalizado e cun compensado uso de privilexios iguais para todas, é o que permite que a edificación tamén se vexa con moita harmonía e personalidade, sen distinguir ben ónde comeza unha e onde remata outra.
  • Copper Lane Group logrou acadar os seus obxetivos de vivir en grandes casas individuais , especialmente para Londres, e que non poderían ter pagado noutro lugar de forma individual. Esta necesidade levou a xerar unha comunidade forte e alineada en necesidades e obxetivos. Todos na comunidade actúan como directores, e todos toman as decisións.
  • Este o proceso levoulles 6 anos, desde a toma de decisión de compra do terreo ata o momento de ocupar as vivendas. Hai que destacar que o terreo o mercan sen dereito á urbanizalo, algo que lles levaría 3 anos solucionar, entre permisos e licenzas.

Cressida Hubbard, de Copper Lane Group, resume ben as intencións do proxecto: “Estabamos a bucar o modo de reter os nosos propios espacios de vida autónomos, combinados con varios espacios interiores e exteriores que fomentaran diferentes formas de interacción: compartir unha comida, traballar unha horta, charlar mentras lavamos, compartir libros a través dunha biblioteca comunitaria, un espacio de traballo compartido, unha mesa de ping-pong, un can da comunidade, un lugar para toparse e intercambiar algunhas verbas ó final do día…

Iso é Copper Lane Group, e así viven. Unha illa habitacional privilexiada no medio dun Londres acostumado a «traficar» co solo e a súa máxima explotación.

Agardamos os guste e atopedes nel un exemplo máis de todas as posibilidades do modelo cohousing para vivir e aproveitar as sinerxias dunha comunidade.

Categorías
Blog

Podo permitirme entrar nun Cohousing?

Dudas habituais sobre o Cohousing

Son moitas as persoas que amosan o seu interese en participar dunha iniciativa de Cohousing, pero o fan cun medo que entendemos lóxico e realista.

¿Poden en verdade familias e persoas con poucos recursos económicos aspirar a disfrutar dunha vivenda nunha comunidade deste tipo?.

A resposta é moi clara, “sí”.

E a pregunta seguinte tamén parece obvia, “¿cómo?”.

Primeiramente… contando coa boa disposición da comunidade na que se pretende participar para a búsqueda de solucións e alternativas. Non se pode obviar que as comunidades decidirán en todo caso as fórmulas de cooperación, o rango económico da inversión, etc… Se a súa decisión é pertencer a unha edificación sen moita financiación externa, ou dun rango alto de inversión e servizos, é probable que eso restrinxa e moito a entrada dalgunhas persoas interesadas.

A boa nova é que existen múltiples modelos de cohousing, tantos como persoas, e non será complicado atopar un grupo con prioridades diferentes, como pode ser a inclusión social.

No caso de pertencer a un grupo de cohousers con esta especial sensibilidade social habería que ter en conta outras cuestións que poden determinar as posibles solucións:

  1. A capacidade para entrar dentro do rango mínimo de aportación económica a modo de anticipo que marque a comunidade na que se aspira participar. Moitas comunidades ou cooperativas optan por pedir unha hipoteca  á unha entidade da banca ética para afrontar construción da edificación, pero adoitan realizar un  adianto para afrontar a compra do solar,  aportando cada familia unha cantidade. Esa cifra dependerá dos casos e das negociacións.  Se a comunidade atopa por exemplo vías de financiación extraordinarias ligadas ó carácter da edificación, como pode ser a súa eficiencia, sostibilidade, accesibilidade, contribución social, e facelo mediante fondos europeos, estatais ou autonómicos, ou incluso a cesión do solo sen custe por parte dunha administración podería darse o caso de que a pesar dos baixos recursos económicos dunha familia ou persoa sí se poida participar en igualdade de condicións co resto de cooperativistas.
  • A familia terá que garantir uns ingresos mínimos vitais que lle permita asumir o custe do  alugueiro mensual que inclúa o custe da súa parte da hipoteca e a parte dos servizos comúns (no caso de empregar a fórmula da cesión de uso), e que adoitan ser máis baixos que os do mercado libre de vivenda. Esto se valoraría durante o proceso, e estaría moi ligado tamén ós metros de uso particular que se pretenda ocupar dentro da edificación.
  • No peor dos casos, de non contar con ingresos suficientes  para  afrontar nin unha inversión inicial  nin o custe do alugueiro, a comunidade que opte por empatizar coa realidade social doutras familias, pode desenvolver fórmulas de cooperación coas institucións locais e autonómicas, como pode ser solicitar  axudas ou subvencións para aquelas familias que o precisen e que permitan a financiación total ou parcial da súa imprescindible entrada e aportación económica.

Unha financiación xa contemplada no Plan Estatal de Vivenda e que dota ás comunidades de fondos para garantir o acceso a unha vivenda de familias e persoas con especial vulnerabilidade ( xóvenes, maiores, persoas con discapacidade, familias monoparentais, familias numerosas, vítimas de violencia, etc..). A maiores se poderían estudar e replicar solucións, algunhas tal vez novidosas en España, pero  xa empregadas noutros países e rexións europeas, e que dependerán das vontades de ámbalas dúas partes negociadoras, esto é administracións e comunidades.

  • No caso de alianzas coa administración local se poderían traballar convenios que foran de interese entre as dúas partes. Non esquezamos o potente poder dunha comunidade de cohousing para actuar como dinamizador social dunha área urbana ou rural.  Alianzas que poderían darse tamén para facilitar o acceso a unha vivenda para colectivos de especial dificultade de integración e emancipación, como as persoas con discapacidade intelectual. Neste senso sería de vital importancia crear lazos de colaboración coas asociacións e institucións en defensa dos dereitos deste colectivos.

Por todo isto é sinxelo comprender o papel fundamental das persoas facilitadoras neste tipo de procesos. Profesionais coordinadas que, entre outros moitos dos seus cometidos está o de deseñar estratexias e actuar de canles entre comunidades e administracións para garantir por un lado o éxito final das iniciativas pero tamén para que calquera persoa que encaixe nun grupo ou comunidade non teña que ser excluida durante o proceso por mor dunha dificultade engadida, sexa esta física ou económica.

O Equipo de Cohousing Galicia está neste momento traballando todas estas variables e as posibles casuísticas, co firme convencemento de que novos modos de facer e de repensar as políticas públicas de vivenda son posibles, e a forza que parte do común e das persoas será sen dúbida o mellor e máis eficaz modo de acadalo.

Seguimos!

María Pierres

Categorías
Artigos opinión Blog

Diferencias entre Senior Cohousing y residencias para personas mayores.

En las últimas semanas, sois muchas las personas que nos preguntáis en que se diferencia un Senior Cohousing de una residencia para personas mayores. 

El Senior Cohousing nace en los años 70, en Dinamarca, y crece a partir de la insatisfacción de la gente con las opciones residenciales existentes. Dicho esto, parece que no vamos a encontrar puntos comunes entre ambos conceptos más allá de que se destinan al mismo colectivo.

Analizar sus diferencias partiendo de las seis características que Charles Durret enumera en su “Manual del Senior Cohousing” puede aclararnos las cosas: 

  1. El Cohousing se basa en métodos participativos. Se trata de la primera característica y seguramente la más importante. “Donde quiero, como quiero y con quien quiero vivir”, esta frase define a la perfección el grado de participación al que nos referimos. Las personas ayudan a organizar y participan de la planificación y el diseño de la comunidad, por tanto, son responsables de las decisiones finales. Un centro residencial podrá escogerse dentro del amplio abanico de establecimientos que existen, pero no seremos participes de su creación, organización y funcionamiento, y mucho menos de con quién lo compartiremos.
  2. Diseño orientado a la comunidad. Un entorno físico que anime a un ambiente de estrecha vecindad, es el segundo componente más importante del Cohousing. Mientras que los métodos participativos generan el sentimiento de comunidad, los diseños físicos adecuados lo mantienen en el tiempo. Aunque este diseño se encuentre adaptado a personas mayores, no es necesaria la instalación de todos los dispositivos de ayuda o asistencia desde el principio (ejemplo, camas articuladas, ducha geriátrica, asideros, timbres de llamada, pasamanos, etc.). En el Senior Cohousing prima la flexibilidad de los espacios, y como estos se pueden ir adaptando a las necesidades de sus habitantes. En las residencias, estos dispositivos de ayuda se encuentran siempre presentes en el día a día ya que suelen estar preparadas para acoger a personas con distintos grados de dependencia, generando ese aspecto de institución socio sanitaria del que rehuye el Senior Cohousing. 
  3. Zonas comunes amplias. En el Senior Cohousing cada vivienda es una casa completa (con cocina propia, baño, habitación, salón comedor, zona exterior individual, etc.), complementada con la existencia de amplias zonas comunes (jardines, comedor y cocina común, habitaciones de invitados, lavandería, gimnasio, etc.) y es, en estas zonas donde surge el ocio compartido de una manera natural. Las zonas comunes serán creadas en función de lo que cada comunidad considera que hará su vida más fácil y económica, estarán abiertas a todas horas y se considerarán una parte esencial de la vida, tanto comunitaria como privada. Las residencias tienen una disposición totalmente diferente. Normalmente las zonas privadas se organizan a través de largos pasillos con habitaciones a ambos lados (individuales o dobles) que incluyen un baño adaptado, pero no cocina individual y salón-comedor. Las zonas comunes también son amplias, espaciosas e iluminadas pero con la diferencia de que su uso esta condicionado a un determinado horario que establecerá la gerencia por motivos de organización. 
  4. Autogestión completa. Para mantener el espíritu de la comunidad las personas que residen en un Senior Cohousing son los responsables de su gestión. Las decisiones principales se toman en reuniones, normalmente mensuales. No existen protocolos estandarizados, ya que cada comunidad tiene sus propias necesidades y solo sus habitantes saben lo que es mejor para ellos. En un Senior Cohousing seremos gestores de todos los aspectos de nuestra vida, en una residencia seremos consumidores de un servicio. 
  5. Estructura social no jerárquica. Aunque en un Senior Cohousing cada persona  mantenga sus opiniones personales, las decisiones referentes a la comunidad se toman democráticamente. El conjunto no depende de una persona que lo dirija. En una residencia, la gestión corresponde a la gerencia del centro y a su equipo técnico, por lo que pasa cualquier cuestión relativa a la organización y funcionamiento, desde los menús hasta las actividades que se realicen.
  6. Independencia económica. En un Senior Cohousing cada persona tiene su propia fuente de ingresos. Cada miembro realizará una aportación inicial para la puesta en marcha y creación del proyecto, y se establecerá una cuota mensual para los gastos de la comunidad. Es importante indicar, que en cualquier Senior Cohousing la viabilidad económica y la financiación del mismo se trabajan dentro del proceso de creación y, por tanto, se tendrá en cuenta la capacidad económica de sus integrantes y los gastos a los que se enfrentan, para mantener un equilibrio entre estos y las necesidades del conjunto. En un centro residencial el coste de la plaza lo marca la gerencia del establecimiento, distinguiendo entre plazas para personas independientes o en situación de dependencia, pero no se tendrá en cuenta la capacidad económica de la persona para establecer el mismo, sino los servicios que se ofertan. 

En resumen podemos decir que en los centros residenciales actuales las personas se convierten en pacientes dentro de una institución que decide por ellos que desean comer, la gente con la que pueden socializar y los tipos de actividades disponibles. En los casos de centros que aplican el modelo de atención centrado en la persona (se trata de un modelo que tiene en cuenta las preferencias de la persona usuaria y que comienza tímidamente a implantarse en España), la capacidad de decisión de las personas sobre las cuestiones relativas a su día a día es mucho mayor, pero siempre dentro de los límites que marca la institución. 

Por el contrario, en un Senior Cohousing los integrantes toman sus propias decisiones, viven entre personas con las que comparten vínculos de edad, de experiencia y de comunidad, una comunidad que ellos mismos han construido para satisfacer sus necesidades. 

Si necesitáis más información sobre el Senior Cohousing, estaré encantada de resolver vuestras dudas.

Viki Abadía. Trabajadora social.

Categorías
Blog Os nosos Top Ten

R50 Cohousing en Berlín (Alemania)

Viki Abadía, os seus top ten.

Hoxe, a nosa traballadora social de Cohousing Galicia, Viki Abadía, cóntanos porqué o R50-Cohousing en Berlín (Alemania) está no seu Top Ten.

R50 Cohousing es una comunidad intergeneracional ubicada en Berlín (Alemania). Os explico porque este modelo se cuela en mi top ten a continuación: 

Los balcones/corredor de esta edificación permiten un tránsito fluido entre apartamentos. La interconexión entre viviendas me ha transportado a mi infancia alicantina, en un edificio de los 80, donde las puertas de los apartamentos permanecían abiertas y los más peques utilizábamos las zonas comunes de las diferentes plantas (escaleras, pasillos, etc.) para jugar. Cohousing en estado puro sin saberlo!

Las zonas comunes. La azotea es uno de mis lugares preferidos de esta comunidad. Un sitio lleno de posibilidades  donde compartir momentos durante meses de buen tiempo. En contraposición para los meses más fríos, el sótano, un espacio flexible que conecta lo privado con lo público.

El jardín urbano que se mezcla a la perfección con el barrio. 

La planificación de los distintos espacios bajo el prisma de la flexibilidad y la adaptación al cambio durante su vida útil. 

El número de apartamentos de uso privado que asciende a 19 me parece perfecto para un grupo intergeneracional donde llegar a acuerdos puede ser complicado. 

Los grandes ventanales y la escasez de tabiques fomentan la luminosidad y la sensación de amplitud de las estancias.

Aquí tenéis un recorrido por R50 Cohousing, ¡espero que os guste tanto como a mi! 

R50 Cohousing

Categorías
Blog

Cohousing: la alternativa “antisistema” al mercado de vivienda.

Cuando hablamos de derecho al acceso a una vivienda, y en el contexto español o gallego, vemos que la única alternativa seria y eficaz a lo largo del siglo XX y principios del XXI ha sido el impulso y puesta a disposición de viviendas sociales, tanto de promoción pública como privada.

Bien es cierto que tenemos que hablar casi en pasado y con cierto rubor, porque la realidad es que España no ha estado a la altura en este sentido. Si nos comparamos con el impulso que el modelo de viviendas sociales ha supuesto en otros paises europeos, vemos que frente al poco más del 1,5% del parque de vivienda social español, en paises como Holanda supone el 30% del total, en Suecia o Dinamarca cerca del 20% y en otros como Francia se ronda el 17%.   

Y ante ese porcentaje tan poco alentador de nuestro país, la inactividad de los últimos años no hizo más que empeorar la situación. Mientras que en 2008 se entregaban en España cerca de 63.300 viviendas de protección oficial en el 2018 este número se redujo a 3500. Esto supuso que hace dos años, sólo se cubrió la necesidad de menos de un 1% de los peticionarios de vivienda social en España  y de tan solo una de cada 300 personas con bajos ingresos.

En Galicia la realidad es que en 2018 se calificaron tan solo 8 viviendas protegidas tanto de promoción pública como privada, número que bajó incluso a 4 en el 2019, dejando sin adjudicar vivienda a cerca de 15000 familias, esto es, unas 45000 personas.

Ante este panorama de parálisis, parece  lógico que surjan movimientos sociales que se movilicen para encontrar otro tipo de alternativas que les permita acceder a una vivienda, tal como permite la fórmula del cohousing. Un movimiento que podemos calificar “antisistema” desde el momento que se rebela contra lo que parece ser una única vía y por su convicción en que otros modelos son posibles. Y es que esta opción habitacional no  sólo contempla viviendas accesibles económicamente, sino con el valor añadido de ser antiespeculativas, sostenibles y adaptadas a las necesidades y deseos de sus residentes, donde a mayores la parte comunitaria cobra vital importancia.

Para poder ser desarrolladas los futuros residentes de estas viviendas se organizan bajo el paragüas de una cooperativa que será la propietaria de la edificación, evitando que ninguna de las personas asociadas pueda en un futuro especular con su vivienda.

Al emplear muchas de ellas la fórmula de la cesión de uso se aseguran también que cualquier persona socia pueda recuperar, en caso de abandonar la vivienda, gran parte de la inversión realizada, y no sólo ella, sino en caso de fallecimiento, incluso las personas herederas, si optan por no ejercer su derecho a ocupar la vivienda. Algo que las hace sostenibles y especialmente atractivas para el socio cooperativista. Y eso es posible porque habitualmente existe una parte de la inversión que se realiza como un fijo al inicio de la construcción, mientras que otra parte se va desembolsando a modo de alquiler, normalmente con precios más bajos que los del mercado libre, siendo esa la parte de inversión no recuperable. Y todo esto es posible, en la mayor parte de los casos, gracias a la intermediación de financieras provenientes de la banca ética, que hacen posible  este tipo de operaciones y que ayudan al éxito de las mismas.

Es cierto que cualquier modelo que se presente como novedoso despierta recelos o sospechas y tendemos a pensar que “algo esconde”… Lo cierto es que analizando todos los casos de cohousing ya conformados en el mundo, especialmente en Europa y España, el principal “pero” no reside en lo económico, donde sí vemos ventajas claras, sino en las dificultades para articularlo con cierta agilidad, lo que provoca cambios en los grupos que trastocan los planes ya trazados, y la necesidad de reorganizar las tareas y cometidos.  De ahí la importancia de tratar de contar con ayuda técnica para sobrellevar el proceso, técnica, financiera y emocionalmente.

Y si hablamos del apoyo de las administraciones a este modelo, podemos concluir que a nivel estatal las únicas ayudas a día de hoy pertenecen al Plan Estatal de Vivienda, que recoge subvenciones al modelo siempre que se refiera a atender las necesidades de personas mayores de 65 años, pero no como alternativa para familias jóvenes, solteras, o colectivos con necesidades específicas,…

Queda por lo tanto una tarea importante por delante de difusión del modelo para que las políticas viren sin complejos hacia el mismo, y se percaten de lo interesante de permitir que la población se tutorice a sí misma, a cualquier edad, y que encuentre en su propia comunidad el apoyo más importante para desarrollar su proyecto de vida. El coste económico para el Estado sería mucho menor, por lo que significa de ahorro asistencial en muchos casos, pero también de control de precios y de alternativa real a la emancipación de los jóvenes.

María Pierres. Arquitecta

Categorías
Blog Os nosos Top Ten

SOLINSIEME en Saint Gall (Suiza)

Viki Abadía, os seus top ten.

Hoxe, a nosa traballadora social de Cohousing Galicia, Viki Abadía, cóntanos porqué o cohousing Solinsieme en Saint Gall (Suiza) está no seu Top Ten.

Puntos fuertes: Este sitio me parece un ejemplo excelente de cual sería mi cohousing ideal, y estos son los motivos:

1- En primer lugar el nombre, “Solinsieme” significa “solos, pero también juntos” y es el reflejo de cómo se ha llegado al equilibrio perfecto entre privacidad y vida comunitaria.

2- Me encantan las segundas oportunidades! Y este cohousing se planteó mediante la rehabilitación de una antigua fábrica de bordados de finales del siglo XIX. Un lugar con miles de historias y lleno de encanto.

3- La iniciativa parte de 4 mujeres mayores de 50 años que quieren vivir una nueva etapa de sus vidas en comunidad. ¡Mujeres al poder!

4- Uno de sus puntos fuertes más evidentes, la belleza de sus terrazas comunitarias, repletas de plantas y vida.

5- El número de apartamentos de uso privado. Diecisiete me parece un numero idóneo para una solución cohabitacional de este tipo.

6- La altura de los techos y los grandes ventanales fomentan la luminosidad de las estancias.

7- La posibilidad de alojar a familiares y/o amigos de visita en las instalaciones.

Oportunidades de mejora: El único “pero” que le encuentro a este modelo suizo es la escasa accesibilidad en algunos espacios tanto privados como comunes. Algunos ejemplos son los espacios interiores con dobles alturas, falta de accesibilidad para sillas de ruedas, etc. Es cierto que la rehabilitación de espacios conlleva límites, pero la accesibilidad debe ser un aspecto a tener en cuenta.

Aquí tenéis un recorrido por Solinsieme, ¡espero que lo disfrutéis!.

Categorías
Artigos opinión Blog

El Cohousing inolvidable

Durante esta extraña etapa de confinamiento me he mudado a la casa de mis padres. Convivimos tres personas en una casa en el campo muy cerquita de Pontevedra. Muchos de estos días me recuerdan a mis temporadas en la Vegueta. Desde que nací hasta que tuve 17 años toda mi familia (unas 30 personas) veraneaba junta en el mes de agosto en esta finca en Málaga. Mientras escribo este post estoy en la cocina. Hay un cuadro con una ilustración de mi tío Javier. En ella aparece la casa de la Vegueta con el siguiente mensaje… «Hay un lugar en el mundo, al lado de Tolox, donde varias generaciones vivieron días inolvidables».

Creo que la Vegueta y nuestra forma de vivir en ella es la esencia del cohousing… Os cuento algunos detalles:

  1. En la Vegueta no había luz, sólo un generador alquilado que se encendía sólo durante el día. Un cohousing no va de tener una vivienda perfecta, cara y no asequible para todas las personas.
  2. En la Vegueta teníamos un rancho común, era la zona más especial de toda la casa.Tenía un sofá, el único de toda la vivienda. Había un pollete (dícese estructura de cemento que rodea el rancho) donde poder echar la siesta con vistas al campo de olivos o disfrutar las lluvias de estrellas. Era el lugar por el que necesariamente siempre tenías que pasar para poder entrar en la casa o para bañarte en la alberca. En un cohousing las zonas comunes son las mejores. Además suelen ser áreas por las que se pasa a diario para fomentar el contacto y las conversaciones entre las personas que conviven en él.
  3. En la Vegueta teníamos community builders (suena moderno, ¿verdad? ) para ayudar a que nuestra familia compartiera momentos especiales. Mi tío Juan organizaba el Concurso del 1,2,3 veguetuno. Mi tío Javi hacía sesiones de fotos. Mi prima Ana montaba una peluquería. Mi tío Rafa nos llevaba a hacer rutas a las montañas. Mi padre hacía conciertos de guitarra… En un cohousing es fundamental el papel de las personas que facilitan las relaciones, la convivencia, la vida en colectivo y los valores comunes.
  4. En la Vegueta la infancia era la pieza clave. Teníamos una cueva secreta detrás de la casa, el campo para jugar y la alberca donde bañarnos. En un cohousing, la infancia nos enseña cómo convivir y compartir. Por eso se promueven los espacios donde compartir y donde las familias puedan ayudarse y forjar nuevas amistades.
  5. La Vegueta estaba en pleno campo, con naturaleza cerca pero con el pueblo a menos de 5 km. Ir al pueblo era la revolución. Teníamos un cántico «El Pueblo unido jamás será vencido» . En un cohousing, la situación es fundamental. Buen acceso, cerca de un núcleo urbano. No estamos hablando de una comuna antisistema ni de una secta.
  6. En la Vegueta había una cocina colectiva. Ahí surgían los grandes momentos. Lavábamos los platos al son de Aretha Franklin. En un cohousing es muy habitual contar con un espacio de cocina común. Quién va a negar que todas las personas vivimos grandes momentos entre fogones.
  7. La Vegueta estaba rodeada de naturaleza, de olivos, de campos sembrados de melones. Porque la humanidad y la naturaleza van de la mano. En un cohousing las zonas verdes e incluso los huertos comunales son imprescindibles.

La Vegueta no era perfecta. Ningún cohousing lo es. Pero sí son lugares inolvidables a los que siempre quieres volver.

Os dejo aquí un cohousing que refleja aquel en el que me gustaría vivir… Donde lo importante es construir una relación fluida y orgánica entre las personas y los espacios.

Está en Leeds. Se llama Lilac. Es una comunidad de 20 viviendas.

Un saludo!

África Rodríguez (Activista de la cultura colaborativa)

Categorías
Artigos opinión Blog

Idadismo en tempos de coronavirus

idadismo defínese como a estereotipificación e discriminación contra persoas ou colectivos por motivos de idade. Considérase a terceira forma de discriminación en España por detrás do racismo e o sexismo. As persoas maiores son as que máis sofren este tipo de discriminación.

Pero… ¿non estaremos exaxerando? O idadismo atópase tan arraigado na nosa sociedade que pasa totalmente desapercibido.

Fagamos un sinxelo exercicio. Se pensamos nunha persoa maior ¿que imaxe nos ven á mente? Posiblemente unha imaxe repleta de estereotipos: fraxilidade, falta de autonomía, improdutividade, falta de credibilidade, etc. Considerar que o colectivo das persoas maiores é homoxéneo e ten un perfil determinado é idadista.

Cada persoa ten as súas características diferenciadas: hai maiores independentes, outros requiren axuda de terceiras persoas, maiores que viven en residencias, maiores que viven en soidade, maiores en parella, sedentarios, maiores que practican un envellecemento activo, que continúan participando activamente na sociedade, maiores heterosexuais, maiores LGTBI, maiores que son avós, e outros que non o son, maiores sexualmente activos, etc. Un listado interminable, e o único que poden ter en común estas persoas é que son maiores de 65 anos.

E a crise do coronavirus ten evidenciado aínda máis este idadismo. E para rematar de desenmascaralo poñamos algúns exemplos que podemos ver ou escoitar a cotío.

Nalgún momento desta crise sanitaria apareceu publicado que «no caso de colapso sanitario teríase que acudir a criterios de idade dos pacientes para acceder a determinados recursos asistenciais». Esta afirmación é totalmente idadista xa que supón unha discriminación por motivos de idade evidente e a privación dunha serie de dereitos esenciais como son o dereito á vida, o dereito a un trato digno e igualitario e o dereito á asistencia sanitaria. Pensemos agora nunha persoa maior accedendo a esta información… seguramente sentirá que a sociedade opina que a súa morte é un mal menor e que a súa vida non vale tanto como a doutras persoas que se atopan nun ciclo vital distinto ó seu.

Outro exemplo de idadismo sería a presenza nos medios dos casos de coronavirus nas residencias de persoas maiores.

O modelo actual dos centros residenciais amosou carencias previamente á crise. O persoal e as asociacións de familiares de residentes denunciaron publicamente incumprimentos de convenios, ratios de persoal escasas, etc. Carencias que non tiveron apenas repercusión mediática. Amosar día tras día o número de falecidos ou contaxiados nestes centros xera incerteza e desacougo nas persoas maiores que neles residen, nos seus familiares e incluso nas persoas maiores que se atopan nos seus domicilios. É certo que o modelo actual require unha revisión a fondo, pero vitimizar ó colectivo de residentes é unha forma de discriminación, xa que redunda no estereotipo de fraxilidade e falta de autonomía.

Por outra parte, o bombardeo de mensaxes negativas sobre a esperanza de vida destas persoas xera un forte impacto emocional, afectivo e psicolóxico.

E dito isto…¿como podemos loitar contra o idadismo?

En primeiro lugar, mudando a idea de «persoa maior» que a sociedade e a cultura nos ten imposto e superar os estereotipos que inflúen negativamente no cumprimento dos seus dereitos como persoas.

En segundo lugar, buscando alternativas ós recursos para maiores xa existentes.

O informe HelpAge Internacional España relativo á discriminación por razón de idade (IMSERSO, 2019) inclúe como recomendación: «ofrecer fórmulas residenciais distintas as actuais formas de institucionalización (vivendas interxeracionais, cohousing, etc.)».

Poñámonos en marcha e busquemos esas novas formas de convivencia. E o máis importante, reivindiquemos a voz das persoas maiores, que participen na toma de decisións, xa que é o colectivo máis afectado por esta crise. As súas aportacións son valiosas, escoitémolos.

Imaxinemos como sería se hoxe foramos persoas maiores e mudemos as cousas. Porque todos seremos maiores, loitemos contra o idadismo.

Victoria Abadía Calpena

https://www.pontevedraviva.com/opinion/5517/idadismo-tempos-coronavirus-victoria-abadia-calpena/

Categorías
Artigos opinión Blog

«Solo society», novos modos de habitar.

A  nosa vida, tal como a entendíamos, parece estar hoxe en fóra de garantía.

Se durante anos vivimos gañando a batalla ás enfermidades que xurdían, desentrañando as súas complexidades, os seus misteriosos comportamentos, hoxe unha ameaza demasiado real nos leva pasos cara atrás e nos fai vítimas dun modo de vida que aparentemente se adaptaba  ó sistema, pero tal vez non tanto a nós.

É ben sabido que os cambios sociais non sempre levan as mesmas velocidades, e ultimamente o cambio é tan brusco que  a adaptación non é que sexa rápida, é “full speed”. Tanto que non hai airbag que ampare este golpe, e moito menos con garantías.

Estes días estamos aprendendo moitas leccións non buscadas nin desexadas. Unha delas é que non recoñecer os problemas non os evita, tan só os invisibiliza. A gravidade ven cando xa extendido comeza a estoupar e as canles de contención se ven desbordadas.

E unha das cuestións transversais que está a evidenciarse nestes días  é o elevado número de  persoas que viven en soidade, algo do que en Galicia, por desgraza, somos ben coñecedores e desde xa fai anos. E por desgraza moitas falecen en soidade en residencias de anciáns, sen que a súa xente poida sequera acompañalas no seu adeus.

I é que as solucións actuais de envellecemento pasan por fórmulas nas que a opción é ou vivir en modelos residenciais exclusivos para anciáns ou vivir nun modelo tradicional de vivenda, aínda que iso supoña facelo en soidade. Son poucas e privilexiadas as persoas que practican unha ancianidade activa e con canles de participación social suficientes dentro da súa comunidade.

Moitos expertos falan xa da “solo society” como unha das grandes pandemias do século XXI. E os efectos devastadores do virus que hoxe padecemos evidencian se cabe aínda máis as súas consecuencias. Non é un problema de anciáns de 80 anos…é a realidade de moita poboación, incluso nova, que está a pasar o confinamento aillada das súas propias familias, pero que nos casos dos maiores leva a unha situación de desamparo e vulnerabilidade brutal. Os baby boomers son as persoas solitarias do hoxe, pero os seus fillos e fillas somos e seremos aquelas do futuro inmediato.

E moitas desas persoas viven ou vivimos rodeados de veciñanza, pero en soidade. Conectados coa globalidade pero alleos da proximidade.

A nós, galegos e galegas que nos gusta unha verbena, que vivimos e nos relacionamos nas tascas, que adoramos compartir cafés, conversas e paseos, que somos de rúa e de mercado, de lonxa e de feira,… nós, en troques, aceptamos xa fai tempo mudar os nosos vínculos co comercio, co fogar, coa familia, con esa casa con leira, con ese barrio ou aldea na que todos e todas eramos “fillos e fillas de”. Confundimos modernidade con calidade de vida, obviando que non sempre van da man. Agora somos residentes, que non veciños ou veciñas, e isto basicamente porque vivimos onde podemos, e non sempre onde queremos.

É tempo de desmontar ideas, de darlle a volta.

Vivir en común non ten que reducirse a compartir tan só un portal de acceso, ridículos corredores comúns ou lóbregas garaxes. A soidade consciente, pero tamén a compartida, pide a berros unha resposta eficaz na promoción de edificacións que entendan no impulso do común a gran alternativa ás novas necesidades sociais, e en especial desa “solo society” que precisa recuperar as relacións humanas e a proximidade do común como unha das condicións máis básicas que nos definen e dignifican como persoas.

Espazos compartidos onde cociñar, lavar, conversar, cultivar, aprender, ensinar, traballar, ser asistido, ou incluso convidar… e onde os límites da privacidade e da interacción os decida cada persoa ou familia, participando do deseño das súas necesidades desde os inicios. Edificacións onde se democratice o acceso ás mellores vistas, ó mellor soleamento, á mellor ventilación…onde existan valores e obxectivos comúns que sexan os que guíen á comunidade, e onde o acceso a unha vivenda a  prezo asequible sexa garantida en todo momento. E o que é máis importante, onde ser maior non signifique vivir recluido nin apartado de nada, senón convivir con normalidade co resto da xente, aportando todo o coñecemento e experiencia de vida…

Non é un ensoñamento, é xa realidade en moitas cidades e vilas europeas. E como todo o que se enfronta ó común nace da extraordinaria valentía e pulo dunhas poucas persoas precursoras. Esas que, neste caso, se rebelan e loitan por facer do envellecemento activo pero tamén do acceso a unha vivenda un dereito real e non un privilexio.

Entendamos este momento como unha oportunidade única para repensar e redeseñar os nosos modelos de vida, eses que se teñen demostrado caducos e insuficientes.

A soidade non desexada, a diferenza do coronavirus,  sí ten solución e toca esixir do público pero tamén do noso propio pulo novos modelos habitacionais que resposten a esa demanda. 

Os tempos son chegados…e a garantía de éxito reside en nós e na forza do común. Sexamos quen de velo, xuntos.

María Pierres. Arquitecta.

https://www.pontevedraviva.com/opinion/5484/maria-pierres-solo-society-novos-modos-de-habitar/